Nomenclature des oiseaux en inuktitut
Publié le 28 Février 2024
![](https://image.over-blog.com/XQxNm6dhPrtjrT7fmLXhdxT3t4I=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240228%2Fob_332bc8_ob-7f4040-1024px-qamutik-1-1999-04-01.jpg)
Par Ansgar Walk — photo taken by Ansgar Walk, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=787494
Inuit (nombreux liens)
![](https://image.over-blog.com/dgdjO1wjD5G-Q8UTR6Fdd77LH_Y=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240227%2Fob_9ff351_clangula-hyemalis-long-tailed-duck-0.jpg)
harelde boréale (aggiarjuk) Par Fabian Roudra Baroi — Travail personnel, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=129058858
- Aggiarjuk - harelde boréale ou kakawi ou de Miquelon (clangula hyemalis) : vulnérable
![](https://image.over-blog.com/wyu-rPu2srqzVBVyJm12wYurPhI=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240227%2Fob_6719b8_2014-trip-to-the-isle-of-may-141608.jpg)
guillemot de Troïl (akpa) Par marsupium photography — https://www.flickr.com/photos/hagdorned/14160808381/, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=57521671
- Akpa - guillemot marmette ou de Troïl (uria aalge)
ᐊᒃᐸᐃᑦ ᑎᖕᒥᐊᓂᒃ ᐅᓄᕐᓂᖅᐸᐅᖕᒪᑕ ᓇᒥᓕᒫᑦᑎᐊᖑᖅᑰᔨᔪᕐᓗ ᑕᑯᔭᒃᓴᐅᓪᓗᑎᒃ.
Akpait tingmianik unurniqpaungmata namilimaattianguqquujijurlu takujaksaullutik.
La marmette commune, ou akpak, est l’oiseau le plus abondant de la région, et il y en a partout, d’aussi loin que le regard peut porter. — (Revue Inuktitut n° 91 page 35)
![](https://image.over-blog.com/cFPy2qHz_cb6Y7_S9YE0BUJ4KYo=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240227%2Fob_f203c6_ptarmigan-pair-9027104114-cropped.jpg)
lagopède alpin (aqiggiq) Par National Park Service, Alaska Region — ptarmigan pairUploaded by AlbertHerring, Domaine public, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=57335981
- Aqiggiq - lagopède alpin (lagopus muta)
ᐊᒻᒪ ᓱᓕᒃᑲᓐᓂᖅ, ᐊᕿᒡᒋᖅ ᑎᒻᒥᐊᖁᑎᓪᓗᐊᑕᕆᔭᐅᖁᓪᓗᒍ ᓇᓗᓇᐃᒃᑯᑕᐅᓗᓂ ᓄᓇᕘᒧᑦ.
... amma sulikkanniq, aqiggiq timmiaqutilluatarijauqullugu nalunaikkutauluni nunavuumut.
... et en plus, le lagopède alpin a été adopté comme Oiseau Officiel du Nunavut. — (Hansard de l’assemblée législative du Nunavut. Source n° 20000501).
- Aqiggirjuaq - poulet, poule (peut désigner tout volatile comestible n'existant pas dans les régions arctiques)
![](https://image.over-blog.com/EuF7xfElvc5CwVwU1EjCjxOVJnE=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240227%2Fob_7cdc7f_plump-6405900613.jpg)
lagopède des saules (aqiggivik) Par Emma — Flickr, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=54513678
- Aqiggivik - lagopède des saules (lagopus lagopus)
- Isunngaq - labbe parasite (stercorarius parasiticus)
- Kaajuuq - buse pattue (buteo lagopus) et faucon gerfaut (falco rusticolis), faucons en général
ᑲᑉᐱᐊᒋᓚᐅᖅᓯᒪᔭᕋ ᑳᔫᖅ ᑐᓴᐅᒪᒐᒃᑭᑦ ᑎᒍᓯᕙᖕᓂᖏᓐᓂᒃ.
Kappiagilauqsimajara kaajuuq tusaumagakkit tigusivangninginnik.
J’étais effrayé par le faucon gerfaut parce que j’avais entendu parler de sa capacité à saisir (les choses). — (Revue Inuktitut n° 78 page 19).
![](https://image.over-blog.com/1tG8Rzdg6LAF1gqdnaMkjNCq7CM=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240228%2Fob_6ebb0f_1024px-ross-goose-25525874758.jpg)
oie de Ross (kaaraq) Par Melissa McMasters from Memphis, TN, United States — Ross' goose, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=74471815
- Kaaraq - oie de Ross (anser rossii)
![](https://image.over-blog.com/wqzdQzv_78F-9htEvtZCbhQgkTg=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240227%2Fob_7fe441_flight-of-geese.jpg)
oie des neiges (kanguq) Par Gilles Gonthier from Canada — Volée d'oies -- Flight of geeseUploaded by Amqui, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15000755
- Kanguq - oie des neiges (chen caerulescens)
ᐊᒻᒪᓗ, ᐊᒥᓲᓂᖅᓴᐅᓕᖅᑐᑦ ᑲᖑᐃᑦ ᐅᑭᐅᖅᑕᖅᑐᒨᖅᐸᑦᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓄᖅᑲᖅᑎᑕᐅᓯᒪᒻᒪᑕ ᑲᖑᕐᓂᐊᖃᑦᑕᕐᓂᖅ, ᐊᒥᓲᓗᐊᓕᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑕᐃᒫᑦᓴᐃᓐᓈᕐᓂᐊᕐᒥᔪᑦ ᓇᓄᐃᑦ.
Ammalu, amisuuniqsauliqtut kanguit ukiuqtaqtumuuqpattut ammalu nuqqaqtitausimammata kangurniaqattarniq, amisuulualiqtut ammalu taimaatsainnaarniarmijut nanuit.
Et il y a beaucoup d’oies des neiges maintenant dans le nord et comme ils ont interdit de les tuer, il y en a de trop maintenant et la même chose se produira probablement avec les ours polaires. — (Hansard de l’assemblée législative du Nunavut. Source n° 20050321).
- Kiggavik - faucon pèlerin (falco peregrinus) et faucons en général
- Merleq - oie rieuse (anser albifrons)
- Mitiq - eider ou canard
ᒥᑏᑦ ᐊᑦᑎᑦᑐᒥᑦ ᖃᖓᑕᔪᑦ ᐃᒪᕐᒥᑦ ᐸᕝᕖᔪᑦ ᐃᓴᕈᕐᒥᓄᑦ ᖁᓚᐅᔅᓯᓚᐅᖅᑐᑎ ᑭᓯᐊᓂᑦᑕᐅᖅ ᑕᔅᓯᕐᒧᑦ ᑕᕐᕆᒌᖅᐳᑦ.
Mitiit attittumit qangatajut imarmit pavviijut isarurminut qulaussilauqtuti kisianittauq tassirmut tarrigiiqput.
Des eiders volant bas et causant avec leurs battements d’ailes rapides de légers remous à la surface de l’eau disparurent dans la brume. — (Revue Inuktitut n° 83 page 40).
- Nakturalik - aigle
ᖃᐅᔨᓇᕐᓯᔪᖅ ᐊᔭᕌᑦ ᐅᓄᕐᑐᓂ ᐊᔾᔨᒌᙱᑦᑐᕐᒥᐅᑕᐅᖕᒪᑕ, ᐊᔾᔨᓕᐅᖃᑎᒌᒃᑑᔮᑐᐃᓐᓇᕐᒪᑕ ᐅᓄᕐᑐᑦ, ᑭᓯᐊᓂᓕ ᐊᑐᒐᖃᐅᕐᑐᓂ ᐊᔾᔨᒌᙱᓐᓂᖃᐅᕐᑐᑦ, ᓴᓇᙳᐊᕐᓯᒪᔪᑦ ᐊᔾᔨᒌᖑᒐᓗᐊᕐᑐᑎᒃ ᑕᐅᑦᑐᖏᑕ ᐊᔾᔨᒌᙱᓪᓚᕆᒃᑐᓂᒃ ᐊᑎᖃᐅᕐᑐᑎᒃ, ᐊᓯᖏᓪᓗ ᖓᕙᕻoᒥᐅᑦ ᓇᒃᑐᕋᓕᒃ ᐊᐅᕐᓴᓕᕐᑐᖅ ᓇᔪᒐᕐᒥᓄᑦ ᐊᔾᔨᓗᐊ ᐃᓄᐃᑦ ᓇᐅᔭᖑᐊᓕᐅᕈᓯᖓᑐᑦ.
Qaujinarsijuq ajaraat unurtuni ajjigiinngitturmiutaungmata, ajjiliuqatigiiktuujaatuinnarmata unurtut, kisianili atugaqaurtuni ajjigiinnginniqaurtut, sanannguarsimajut ajjigiingugaluartutik tauttungita ajjigiinngillariktunik atiqaurtutik, asingillu Navahomiut nakturalik aursalirtuq najugarminut ajjilua inuit naujangualiurusingatut.
Comme les représentations (d’animaux faites avec une ficelle tendue entre les doigts) ont été développées dans maintes régions différentes, on constate de nombreuses ressemblances mais vu les différences culturelles, des figures semblant identiques portent des noms totalement différents comme par exemple "l’Aigle des Navahos" qui correspond à "la Mouette Inuite". — (Revue Inuktitut n° 79 p.8 d’après le Bulletin of The International String Figure Association. Volume 1. 1994).
- Nauja - mouette
ᐊᒻᒪ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᐊᒥᓱᐊᓗᓐᓂᒃ ᑐᓗᒐᖃᖃᑦᑕᕆᐊᖓ ᐊᒻᒪ ᐊᐅᔭᒃᑯᑦ ᐊᒥᓱᐊᓗᓐᓂᒃ ᓇᐅᔭᖃᖃᑦᑕᕆᐊᖓ, ... amma ukiukkut amisualunnik tulugaqaqattarianga amma aujakkut amisualunnik naujaqaqattarianga, ...
... et l’hiver, il y a pas mal de corbeaux tandis que l’été, il y a beaucoup de mouettes, ... — (Hansard de l’assemblée législative du Nunavut. Source n° 20001019).
- Naujaq - mouette
![](https://image.over-blog.com/_MxMiXCxoJRQ8m0M4lr64orvaTE=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240227%2Fob_f79d9b_canada-goose-szmurlo.jpg)
bernache du canada (nirliq) Par Chuck Szmurlo — Travail personnel, CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1815133
- Nirliq - bernache du Canada (branta canadensis)
ᐃᓱᒪᒋᓪᓗᒍ ᐲᑕ ᑲᑦᑐᒃᒧᑦ ᐃᓚᒋᔭᐅᓪᓗᓂ ᐅᖃᐅᓯᖓ, ᐅᖃᕐᓯᒪᖕᒪᑦ ᓂᕐᓕᖃᓕᕇᕐᒪᒡᒎᖅ ᓴᓂᑭᓗᐊᒥ. Isumagillugu piita kattukmut ilagijaulluni uqausinga, uqarsimangmat nirliqaliriirmagguuq sanikiluami.
En ce qui concerne un communiqué de notre membre Peter Kattuk, il dit que les bernaches du Canada sont déjà à Sanikiluaq. — (Hansard de l’assemblée législative du Nunavut. Source n° 20000428).
...par extension oie
ᒪᒥᐊᒋᒻᒪᕆᒃᑕᒋᑦ ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᓯᒪᓂᕆᔭᕐᓂᒃ ᒥᓂᔅᑕᙳᕐᓯᒪᓪᓗᑎᑦ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᓂᕐᓕᕋᓱᒋᐊᕈᓐᓇᕐᓯᓂᐊᓕᕋᕕᑦ ᑕᒪᑐᒪᓂ ᐊᕐᕌᒎᔪᒥ.
Mamiagimmariktagit niruartausimanirijarnik ministanngursimallutit pijjutigillugu nirlirasugiarunnarsinialiravit tamatumani arraaguujumi.
Je suis désolé que vous ayez été choisi comme ministre car vous n’aurez maintenant plus l’opportunité d’aller chasser l’oie cette année. — (Hansard de l’assemblée législative du Nunavut. Source n° 20000428).
![](https://image.over-blog.com/hOTc6GgPlBzB4SPlT8A7_ycQyCs=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240227%2Fob_e20826_black-guillemot-cepphus-grylle-on-an.jpg)
guillemot à miroir (pitsiulaaq) Par Andreas Weith — Travail personnel, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=48551572
- Pitsiulaaq - guillemot à miroir (cepphus grylle) dans l'île Baffin du sud
- Pittiulaaq - guillement à miroir (cepphus grylle) dans l'île Baffin du nord
![](https://image.over-blog.com/wqXoPu-82BZD1xTcWkUH92InZno=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240227%2Fob_3b1bc6_trumpeter-swan-cygnus-buccinator-rwd.jpg)
cygne trompette (qugjuk) Par Dick Daniels (http://carolinabirds.org/) — Travail personnel, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11053303
- Qugjuk - cygne trompette (cygnus buccinator)
- Quksik/quksiq - goéland argenté (larus argentatus)
![](https://image.over-blog.com/AJ7-9rGpusjjK4d8oMZewLDy3rY=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240227%2Fob_fcb396_plectrophenax-nivalis1.jpg)
bruant des neiges (qupannuaq) Domaine public, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=276361
- Qupannuaq/qupanuaq - bruant des neiges (plectorphenax nivalis)
ᐃᙱᐅᑎᓕᐅᕐᓯᒪᒻᒥᔪᖅ ᑕᐃᓂᔅᑎᑐᑦ ᑕᓂᔅᕻ ᓗᓪᓚᑉy,ᒥᒃ ᑐᓴᕐᓴᐅᑎᓪᓗᒋᑦ ᖁᐸᓄᐊᑦ ᓂᐱᓕᐅᕐᑕᐅᓂᑯᐃᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ.
Inngiutiliursimammijuq tainistitut Danish Lullaby,mik tusarsautillugit qupanuat nipiliurtaunikuit ukiurtartumi.
Dans un des morceaux, Danish Lullaby, le chant des bruants transporte l’auditeur dans la toundra de l’Arctique. — (Revue Inuktitut n° 104 p. 11)
![](https://image.over-blog.com/snjee56gmKvVBeffztt8C1423j4=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240228%2Fob_ad0112_phalarope-red-9-15-10-bog-hole-wild.jpg)
phalarope à bec large (saurag) ici en plumage d'hiver Par ALAN SCHMIERER — https://www.flickr.com/photos/sloalan/4993690855/, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=57034167
- Sauraq - phalarope à bec large (phalaropus fulicaria)
![](https://image.over-blog.com/U8eNiK18DhAdgNlfTz2FuiyBWdc=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240228%2Fob_de729c_1024px-sandhill-crane-in-flight-over-l.jpg)
grue du Canada (tatiggaq) Par © Frank Schulenburg, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=95499391
- Tatiggaq - grue du Canada (antigone canadensis)
- Timmiaq - oiseau (le nom) à île de Baffin du nord et du sud
- Tulugaq - corbeau
- Ukpigjuaq/ukpiq - harfang des neiges (bubo scandiacus) : vulnérable
![](https://image.over-blog.com/igXida0_DMp1nb0ESDFzwkxfzkE=/filters:no_upscale()/image%2F0566266%2F20240228%2Fob_d4ec20_a-snowy-owl-in-flight-david-hemmings.jpg)
harfang des neiges (ukpigiuaq) Par NaturesPhotoAdventures — Travail personnel, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12102606
ᐊᒻᒪ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᑦᓯᐊᒥ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᕕᐅᒃᑳᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ 1977,ᒍᑎᓪᓗᒍ ᐃᓄᐃᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ ᑲᑎᒪᔨᖃᓕᓵᕐᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐊᒻᒪ ᑕᐃᔭᐅᔪᖅ ᐅᑦᕿᐊᕕᒃ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐅᑦᕿᐊᒡᕕᒃ ᐃᓄᐱᐊᓄᑦ ᑕᐅᕙᓂᕐᒥᐅᑕᓄᑦ, ᐅᓪᓗᖃᕐᕕᐅᕙᓐᓂᕐᒪᑦ ᖃᑯᕐᑐᓄᑦ ᐅᒃᐱᒡᔪᐊᓄᑦ.
Amma sivullirpaatsiami katimarjuarviukkaalaursimajuq 1977,gutillugu inuit silarjuami katimajiqalisaartillugit, amma taijaujuq utqiavik uvvaluunniit utqiagvik inupianut tauvanirmiutanut, ulluqarviuvannirmat qakurtunut ukpigjuanut.
C’est également ici qu’a eu lieu la première assemblée historique de la Conférence Circumpolaire Inuite en 1977 et les Inupiats de cette région nomment aussi cet endroit Utqiagvik ou Ukpiarvik, le lieu de nidification du harfang des neiges. — (Revue Inuktitut n° 101 p. 21).
ᐅᒃᐱᒡᓗ ᖁᐸᓄᐊᕐᓗ. Ukpiglu qupanuarlu.
La chouette harfang et le bruant des neiges. — (Une histoire de Neeveovak Marniq. Revue Inuktitut n° 87 p. 61).
source : oiseaux en inuktitut sur wikipedia